Τρίτη 21 Μαΐου 2019

3ο Δρώμενο Χαϊκού


άτεγκτα λόγια 
σαν ατσαλένιοι κισσοί
αναρριχώνται

ήλος και χολές
αδυσώπητοι μύδροι
σταυρώνουν ψυχές

αριστέα


Πήρε μέρος στο 3ο Δρώμενο Χαϊκού 
με οδηγό την υπέροχη φωτογραφία της αγαπημένης
Μαρίας Νικολάου, στο 
Κείμενο.


俳句
“το λίγο που το καθιστά περισσότερο” 
     (Robert Browning)

Το χαϊκού είναι ένα δυσκολότατο ποιητικό είδος, 
(Χαϊκού και Σένριου, Σωκράτης Σκαρτσής, εκδ. Καστανιώτη)
ιαπωνικής προέλευσης, 
απόγονος του 5στιχου τάνκα (14ος αι. μ.Χ.) από το κόψιμο του οποίου
και προήλθε (16ος αι. μ.Χ.)
(σημ: Χάικου, κατά τον Ιαπωνολόγο καθηγητή Σ. Παπαλεξανδρόπουλο)

Υιοθετήθηκε στην Ευρώπη στις αρχές του 20ου.
Από εκεί πέρασε τον Ατλαντικό και έφτασε να γίνει πολύ δημοφιλές 
σε όλο το Δυτικό κόσμο.
Στην αυθεντική στιχουργική μορφή τους, τα χαϊκού είναι μικρά ποιήματα 
από 17 συλλαβές σε ένα ενιαίο στίχο.
Στην Ευρωπαϊκή εκδοχή τους συνήθως υποδιαιρούνται σε 3 στίχους 
από 5-7-5 συλλαβές, στους οποίους η ομοιοκαταληξία αποφεύγεται.



Τα χαϊκού συµπυκνώνουν ευφυΐα και σοφία, που εκφράζονται µε 
λυρική, ή άλλοτε, χιουµοριστική διάθεση, ενώ συχνά υπάρχει 
το στοιχείο της έκπληξης. 
Στα χαϊκού σημαντική θέση έχουν η φύση, οι εποχές, τα χρώματα,
η ομορφιά των λέξεων και των αντιθέσεων, 
ενώ το νόημα κάποιες φορές αποκτά δευτερεύουσα σημασία.

 «Οι ιάπωνες ποιητές μπορούσαν να εκφράσουν το όραμά τους 
για την πραγματικότητα μέσα σε τρεις στίχους. 
Δεν παρατηρούσαν απλώς την πραγματικότητα, 
παρά με ουράνια γαλήνη αναζητούσαν το αγέραστο νόημά της. 
Όσο πιο ακριβής είναι η παρατήρηση, τόσο πλησιάζει τη μοναδικότητα, 
δηλ. γίνεται εικόνα»
(Αντρέι Ταρκόφσκι, Σμιλεύοντας το Χρόνο, εκδ. Νεφέλη)



Στόχος της ποίησης χαϊκού είναι η δηµιουργία του αποστάγµατος ενός 
«εδώ και τώρα» µέσα στα πλαίσια και στους περιορισµούς του µέτρου 
– οι 17 συλλαβές είναι τα όρια του κόσµου του χαϊκού, 
ενός κόσµου χωρίς αύριο και χτες, παρά µόνο µε τώρα
- δεν είναι τυχαίο ότι τα χαϊκού κατά κανόνα γράφονται στον ενεστώτα. 
Στον κόσµο αυτό, ο άνθρωπος δεν είναι το κέντρο, ούτε το επίκεντρο. 
Πρώτο ρόλο παίρνει η φύση, µε τους ατελείωτους κύκλους της, 
τις εκφράσεις της σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. 
Ο άνθρωπος µένει να θαυµάζει τον κόσµο του οποίου είναι µέρος, 
υποκλινόµενος στο µεγαλείο του όλου, και, σπουδαιότερα για το χαϊκού, 
στο πόση ολότητα µπορεί να χωρέσει σε 17 συλλαβές, σε τρεις στίχους, 
σε µια αισθητηριακή εµπειρία, σε µια στιγµή.
(πηγή)



υγ: στην πατρίδα μας το Χαϊκού το κάναμε πολύ εύκολα...χαϊκούκου! 
Κρατήσαμε φυσικά τον κανόνα των 17 συλλαβών, 
αλλά το προσαρμόζουμε κατά πώς θέλουμε, τις περισσότερες φορές...
Κι εγώ, πχ στα χαϊκού της ανάρτησης αυτής δεν είμαι και πολύ 
σύμφωνη με το πνεύμα και τη φιλοσοφία των χαϊκού. 
[Επίσης, απουσιάζει η λέξη εποχής (kigo),
η οποία υποδηλώνει εποχή, ή χρονική στιγμή.
Τέλος, θέλησα ντε και καλά να έχω ρίμα!]
Επειδή όμως μου αρέσει πολύ το είδος, 
(κυρίως γιατί έχει να κάνει με το Ζεν)
θα συνεχίσω να διαβάζω και να προσπαθώ.
Αυτό διδάσκει άλλωστε και ο Μπασό (Matsuo Bashō)* λέγοντας :
“ Μάθε τους κανόνες και μετά ξέχασέ τους”.
Μάθε τους πρώτα, μαθήτευσε σ' αυτούς και μετά ξεπέρασέ τους.

*έµεινε στην ιστορία ως ο, τρόπον τινά, δηµιουργός των haiku


Κυριακή 12 Μαΐου 2019

Μαμά

mama

Πώς να απαλύνω τους φόβους σου μαμά μου;

Πέρασαν τα χρόνια μητέρα.
Μεγάλωσες 
Μαζί σου μέστωσα κι εγώ.
Μαζί, σαν δύο φυτά στην ίδια γλάστρα
Τον ήλιο νιώσαμε ζεστά να μας τυλίγει 
Σαν ένα χάδι απαλό και φανελένιο
Εσύ, ένα λουλούδι στη δύση του
Ξερός ο μίσχος, κιτρινισμένα τα πέταλα 
Κάποιες καφετιές αποχρώσεις στις άκριες του
Λίγο ξεραμένες. Ζαρωμένες
Να αντέχει ακόμα τους αέρηδες και τον πάγο τον Χειμώνα
Λες και οι ρίζες βαθιά στο χώμα ακόμα τρέχουν
Λες και βαθύτερα μπήγουν τα θεμέλια
Κι έπειτα είμαι κι εγώ
Φευ! Όχι μπουμπούκι πια
Ένα μεγάλο, ώριμο λουλούδι μοναχά
Βαθύ το χρώμα, έντονο
Ακόμα γύρω όμως το άρωμα διαχέεται περήφανα
Δεν περιμένει κάποιο έμπειρο χέρι να το επιλέξει
Δεν περιμένει να στολίσει κάποια σάλα
Μα λίγη ομορφιά ακόμα σκορπίζει εκεί που μένει

Πέρασαν τα χρόνια μητέρα
Και τα λουλούδια στην ίδια γλάστρα ακόμα γειτονεύουν 
Σαν φιλενάδες πια που πίνουν τον καφέ τους
Και λεν τον πόνο τους, γυρεύουν μία πλάτη
Σε εκείνα τα ειρηνικά τα απογεύματα 
Με το φλιτζάνι του καφέ κι ένα κέντημα για πρόφαση
Νιώθω την αγωνία σου για τον προσδόκιμο χρόνο
Που όλο και μειώνεται
Ακούω την καρδιά σου σαν τρέμει για το αύριο
Για σένα και για μένα
Είναι η μοίρα προδιαγεγραμμένη μανούλα μου γλυκιά
Να νοιάζεσαι και να καρδιοχτυπάς
Για αυτόν που αγαπάς

Εσύ για μένα: -Τι θα απογίνεις όταν πια δεν θα υπάρχω;
Εγώ για σένα: -Πώς να απαλύνω τους φόβους σου μαμά μου;

Πέρασαν τα χρόνια 

Μεγαλώσαμε μητέρα 
Βρήκαμε και το πλοίο που κάποτε χάσαμε -Θυμάσαι;
Τα εμπόδια προσπελάσαμε
Και για όσα μας χώριζαν, γέφυρες χτίσαμε
Και ναι, επιτέλους, συναντηθήκαμε μητέρα! 

@ριστέα




Ανασύρω από παλιότερα,
από τη γιορτή της μητέρας του 2017 για την ακρίβεια,
ξαναζεσταμένο στο φουλ όμως!

Η μία εκδοχή είναι ότι όταν έχεις γράψει κάτι από τη ψυχή σου, 
είναι διαχρονικό. Και για σένα Ιερό!
Η άλλη εκδοχή, "άντε να με ξεπεράσω τώρα και να γράψω κάτι καλύτερο!"
Οπότε, σαν τον Παπαγάλο, του Ζαχαρία Παπαντωνίου
βήχω, ξεροβήχω, ανασύρω για χάρη της μανούλας,
και (της) ξαναδιαβάζω τους ίδιους στίχους!

(Εδώ που τα λέμε, δεν έχει αλλάξει κάτι...
Ίσως αυξήθηκαν "εκείνα τα ειρηνικά τα απογεύματα",
αφού δεν θέλω με τίποτα να πω μια μέρα, 
"γιατί δεν σε χόρτασα περισσότερο όταν μπορούσα μαμά μου!")

Χρόνια πολλά στις μανούλες που αγαπούν κι αγαπάτε!