Πέμπτη 11 Μαΐου 2023

Έπος του ’40 στα Αλβανικά βουνά (Τάσος Κάβουρας)

 
Με μεγάλη χαρά σήμερα φιλοξενώ τον αγαπημένο φίλο Τάσο Κάβουρα.
Στο 30ο Συμπόσιο Ποίησης συμμετείχε με δύο πολύ δυνατές δημιουργίες,
που προσωπικά ξεχώρισα και αγάπησα, 
(συμμετοχές #5 & #6 )
γιατί η γραφή του Τάσου μου ταιριάζει 
και ανήκει στη λιτή, δωρική γραφή, που εκτιμώ ιδιαιτέρως.

Σήμερα φιλοξενώ με ιδιαίτερη τιμή και μια τρίτη του συμμετοχή,
που δεν έστειλε ποτέ για το Συμπόσιο,
(εγώ την είχα διαβάσει κάποια στιγμή, και δεν σας κρύβω, είχα ενθουσιαστεί!)
και ακολουθεί σχολιασμός του ίδιου του Τάσου.

Αριστέα

Γιαννούλης Παναγιωτόπουλος 

Έπος του ’40 στα Αλβανικά βουνά

Σε δρόμο άγνωστο και απόκρημνο
40 νοματαίοι, στρατιώτες όλοι
Οι μισοί αιχμάλωτοι..

Μπλέχτηκαν σε λυσσαλέες μάχες
σε αμφισβητούμενες περιοχές
Νικητές και ηττημένοι

Το χιόνι ολημερίς, μποτόκι
Πιάστηκαν όλοι μαζί από τις ζώνες
μην πέσουν στην άπληστη χαράδρα

Ο Ιταλός που ξεχώριζε από τους άλλους
επιστράτεψε τα Γαλλικά του, είπε
-Μας σφιχτοδένει η κοινή μοίρα

Επερχομένου του θανάτου
καμία λέξη άκαιρη, προσβλητική
Καμία ευχή ασήμαντη

Και ο Γιαννούλης, επικεφαλής έφεδρος
έγραψε τη διαθήκη του
- τι άλλο να έχει-
συμβουλές στα παιδιά του..

Τάσος Κάβουρας


Καλημέρα σε όλους και όλες (ευχαριστώ, όσοι με διαβάσουν..).

Ο Γιαννούλης Παναγιωτόπουλος γεννήθηκε το 1908 σε ένα μικρό χωριό της Τριφυλίας και κατόρθωσε και σπούδασε δικηγόρος. Άσκησε τη δικηγορία στη Καλαμάτα. Το 1940 ως έφεδρος Αξιωματικός έλαβε μέρος στα Αλβανικά βουνά στις μάχες κατά των Ιταλών. Αργότερα στο Αντάρτικο ήταν στον Ταύγετο, πολιτικός υπεύθυνος του ΕΛΑΣ (Χρυσοβίτης). Στην απελευθέρωση της Καλαμάτας το 1944 είχε σημαντική θέση, ήταν Διοικητικός Αντιπρόσωπος της ΠΕΕΑ (Κυβέρνησης του Βουνού) για τη Μεσσηνία. Εξέδωσε μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας το πρώτο μετακατοχικό «νόμισμα» της Ελλάδος τα περίφημα «Ταμειακά Γραμμάτια» με τα οποία έγιναν οι πρώτες χρηματοοικονομικές πράξεις του λαού με τις Τράπεζες.

Όταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος αποβιβάστηκε στη Καλαμάτα τον Σεπτέμβρη του 1944 ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης του Καίρου, ο Γιαννούλης του παρέδωσε ως πολιτικός υπεύθυνος του ΕΑΜ την Ελλάδα ελεύθερη από τους Γερμανούς.

Η μοίρα του στη συνέχεια ήταν όπως η μοίρα όλων των Αντιστασιακών της εποχής. Κυνηγήθηκε (και επικηρύχτηκε !), και εξορίστηκε... Το 1950 αφέθηκε ελεύθερος και προσπάθησε να επανέλθει ως δικηγόρος διαγραμμένος από τον Δικηγορικό σύλλογο Καλαμάτας. Τα κατάφερε μέσω Κρεστένων. Υπερασπίστηκε πολλούς Αντιστασιακούς με μνημειώδεις αγορεύσεις.

Μου τον σύστησε ο πατέρας μου, στο εξοχικό του στη Μεσσηνία γύρω την δεκαετία του 80. Προσηνής, μειλίχιος..

Η γυναίκα του πέθανε από αρρώστιες της εποχής μόλις γέννησε τα παιδιά τους, το 1939. Τα δύο αγόρια μεγάλωσαν όλα τα χρόνια με τον παππού και τη γιαγιά στο χωριό. Άριστοι μαθητές όταν ήταν να δώσουν εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο το 1957 έπρεπε να επισυναφθεί το πιστοποιητικό Κοινωνικών Φρονημάτων. Αδύνατον.. Υπήρξε παρέμβαση από έναν απόστρατο αστυνομικό που επέμεινε φορτικά στο καθεστώς και τα παιδιά τελικά συμμετείχαν στις εξετάσεις. Σπούδασαν ο ένας γιατρός και στη συνέχεια έγινε καθηγητής Πανεπιστημίου στο Λονδίνο, και ο άλλος δικηγόρος και στη συνέχεια έγινε καθηγητής Πανεπιστημίου στο Παρίσι.

Στην Αλβανία (επανέρχομαι) σε απόκρημνα μέρη μέσα σε χιονοθύελλα, ο Γιαννούλης είχε αναλάβει να μεταφέρει αιχμαλώτους Ιταλούς. Δίχως οδηγό σύνδεσμο..

Τα στοιχεία ανθρωπιάς που τον διακατείχαν ως άνθρωπο.., δεν σκότωσε, δεν εγκατέλειψε, δεν δυσκόλεψε τους κρατούμενους Ιταλούς, αντίθετα η ομάδα του έγινε ένα με αυτούς και όλοι μαζί μια αλυσίδα ζωής. Πιάστηκαν από τις ζώνες Έλληνες και Ιταλοί κρατούμενοι και μαζί ξεπέρασαν ομαλά τον κίνδυνο της κατακρήμνισης στα βάραθρα που έχασκαν δίπλα στο άγνωστο μονοπάτι.

Έδειξε μεγαλείο καρδιάς..
Τελικά επέζησαν μέσα στο χιόνι, στην ανεμοθύελλα και τους γκρεμούς.

Αυτό το γεγονός παραθέτω.

Παρότι αυτό το ποίημα θεωρώ ότι ήταν καλύτερο από τα άλλα δύο που έστειλα στην Αριστέα, δεν το έστειλα στο Συμπόσιο γιατί η Ιστορία και τα γραφήματα της είναι Ιερά και θεωρώ ότι δεν βαθμολογούνται..

Σήμερα το ποίημα μου και την μικρή αναφορά στον Γιαννούλη τα θέτω στη κρίση σας. Θα επιθυμούσα οι όποιοι σχολιασμοί να αφορούν και μόνο αυτά και να μην γίνεται σύνδεση με τις συμμετοχές μου στο τριακοστό Συμπόσιο..



◙ μποτόκι είναι τοπικός ιδιωματισμός και σημαίνει χιόνι μέχρι το γόνατο (πάνω από τη μπότα).

◙ είναι γεγονός ότι πάρα πολλοί Ιταλοί στρατιώτες το 1940 γνώριζαν καλά Γαλλικά.

◙ φωτ. ο Γιαννούλης δίπλα στον Κανελλόπουλο απευθύνει λόγο από μπαλκόνι στη Καλαμάτα

Τάσος Κάβουρας

18 σχόλια:

  1. Τάσο, φίλε μου, πολύ καλά έκανες και μάς κοινοποίησες και αυτό σου το ποίημα, το οποίο, ανάγλυφα, δίνει με λυρικό τρόπο μια συγκλονιστική ιστορία, μια αφήγηση, που πραγματικά σε καθηλώνει.
    Και να ευχαριστήσουμε την αγαπημένη μας Αριστέα, που φιλοξένησε, όπως πάντα κάνει, τη συμμετοχή σου.
    Τι να πω φίλε μου.
    Ήρθε ο άκαπνος και γραβατωμένος Παναγιώτης Κανελλόπουλος, να παραλάβει μια ολάκερη πόλη, την Καλαμάτα, ελεύθερη από τα χέρια των αγωνιστών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του Γιαννούλη Παναγιωτόπουλου, που έφτυσαν αίμα για να το κάνουν, για να βρεθούν μετά εκτελεσμένοι και εξορισμένοι από ποιούς; Από τους δοσίλογους και τους απόντες!
    Γιατί ο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ τίμησε το λόγο και τις συμφωνίες του.
    Όμως η ιστορία διδάσκει πλέον και γίνεται επιταγή.
    ΚΑΜΜΙΑ συνεργασία με τον ταξικό αντίπαλο, Τάσο μου! Καμία εθνική "ενότητα", κανένα μέτωπο με εκείνους που όχι απλά δεν τιμούν τίποτα αλλά βεβηλώνουν τα πάντα.

    Είναι τιμή μας και χαρά μας να σε απολαμβάνουμε δίπλα μας αγαπητέ φίλε, να το ξέρεις. Και θέλω να σε χαιρόμαστε έτσι πάντα.
    Την καλησπέρα μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιάννη, να διευκρινίσω ο Γιαννούλης δεν παρέδωσε στον Κανελλόπουλο την Καλαμάτα.. Την Ελλάδα ελεύθερη παρέδωσε με εντολή της ΠΕΕΑ.. «Σου παραδίνω την Ελλάδα ελεύθερη..» του είπε..
      Και λόγιος όπως ήταν (και ποιητής) σημείωνε:
      «Οι ξένοι σκλαβωτές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους έχουν γκρεμιστεί σε συντρίμμια. Ο αγέρας μυρίζει μπαρούτι και χαλασμό, όμως η πνοή της αναδημιουργίας δροσίζει τα ιδρωκοπημένα μπράτσα της εργατιάς και της αγροτιάς που στάθηκαν στυλοβάτης του Τιτάνιου απελευθερωτικού άθλου.... Στις Ιστορικές τούτες στιγμές αναζητούν τα νέα τους καθήκοντα, τους καινούργιους δρόμους, τα Ιστορικά της εποχής τους προστάγματα που είναι: Ολοκλήρωση της ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ για την οριστική συντριβή των κατακτητών και των ντόπιων φασιστών συνεργατών τους..»

      Διαγραφή
  2. Λίγες οι λέξεις, Τάσο (σταράτες, όπως αγαπώ), ικανές όμως να μας μεταφέρουν σε ένα "μέτωπο" όπου οι άνθρωποι ενώθηκαν κάτω από την κοινή μοίρα. Εκεί που δεν είχαν πια καμιά διαφορά η καταγωγή κι η γλώσσα, μιλούσε η τραγική μοίρα που τους ένωνε. Εκεί είχε αξία -εκτός από τις πολύτιμες αναπνοές- η ουσία τής ζωής. Στο μεταίχμιο, ούτε καν μεταξύ ζωής και θανάτου, μονόδρομος ο θάνατος κι οι τελευταίες σκέψεις πολύτιμα φυλακτά..

    Υ.Γ Οι σημειώσεις από κάτω, εξηγούν περισσότερα κι από όσα λένε.. Να είσαι καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πέτρα γνωστό είναι, ότι η Τοπογεωγραφία, η Ιστορία και η μελέτη της κουλτούρας δύσκολα προσβάσιμων χωρών και λαών είναι μέσα στα ενδιαφέροντά σου..
      Το παρακολουθώ και το εκτιμώ..

      Διαγραφή
  3. Μακράν το καλύτερο από τα τρία ποιήματα που έγραψες, Τάσο, και αν έπρεπε να βρω μία λέξη για να το περιγράψω (μετά και τον σχολιασμό που συνοδεύει το ποίημα, εννοείται) αυτή θα ήταν: συγκλονιστικό! Μπράβο!
    Επιβεβαιώνεται άλλη μια φορά ότι η πραγματικότητα πολλές φορές ξεπερνάει τη μυθοπλασία.
    Καλό Σαββατοκύριακο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πίπη καλημέρα.. Και για να γίνει καλυτερότερο γράφω και το επίμετρο..

      Οι ψυχές τους κοίταξαν ψηλά
      Η απρόσμενη αγκαλιά θρυμμάτισε
      το τραυματισμένο τοπίο
      -και συνέχισαν, το παράφορο ταξίδι τους

      Διαγραφή
  4. Μπράβο κ Κάβουρα πρώτα για τους εξαιρετικούς στίχους σου.
    Ένα αφιέρωμα στο έπος του 40, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι καινούργιοι.
    Να είσαι καλά που μας παραθέτεις γεγονότα και ανθρώπους που έζησαν και πέθαναν για ένα ιερό σκοπό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ρούλα καλημέρα. Το έπος του 40 και το έπος της Εθνικής Αντίστασης πράγματι ανέδειξαν όχι μόνο Ηρωικές φυσιογνωμίες αλλά και Ανθρώπινες στιγμές ύψιστου μεγαλείου.
    Να σημειώσω εδώ κάτι σε πολλούς άγνωστο. Τα μικρά παιδιά του ο Γιαννούλης από το 1943 μέχρι το 1950 τα «άφησε» στο «Ορφανοτροφείο» όπως το έλεγαν. Μεθερμηνευόμενο: ύπνο και φαγητό στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς. Επιμέλεια ανατροφής στον συγγενή-φίλο, που έτυχε να μείνει πίσω, και μάζευε κοντά του και τα δικά του παιδιά και τα παιδιά φίλων που του τα είχαν εμπιστευτεί..!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Συμφωνώ με την απόφασή σου να μη συμμετέχει στο συμπόσιο, γιατί αποτελεί ένα ιστορικό ντοκουμέντο που ίσως να περνούσε απαρατήρητο. Σπουδαία προσωπικότητα ο Γιαννούλης, φάνηκε πως ήταν βαθιά ουμανιστής και δίκαιος άνθρωπος. Η συμπεριφορά του στους εχθρούς αιχμαλώτους, αυτός έδειξε.
    Συγκλονιστική η διήγηση μέσα απ' τους στίχους σου, Τάσο. Να είσαι καλά που φώτισες μια πτυχή της ιστορίας μας που μόνο από προσωπικές μαρτυρίες και μνήμες, μπορεί να διασωθεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρία καλησπέρα.. Και κάτι επίκαιρο λόγω εκλογών..
      Ο Βαρουφάκης έρχεται δεύτερος (στο σχέδιο πληρωμών).. Ο Γιαννούλης με το που εγκαταστάθηκε στη Νομαρχία Καλαμάτας και ασκούσε διοίκηση (για 18 ημέρες) το πρώτο που έκανε εξέδωσε τα «Ταμειακά Γραμμάτια». Τα κυκλοφορεί και με αυτά πληρώθηκαν οι δημόσιοι υπάλληλοι, και τα συσσίτια. Έγιναν αποδεκτά αμέσως και από τον εμπορικό κόσμο και συναλλάσσονταν με αυτά. Βλέποντας ότι είχε μεγάλο αντίκτυπο το νέο «νόμισμα» κήρυξε απαράδεκτες τις συναλλαγές με ράλλικα χαρτονομίσματα.
      Αργότερα επί τη εμφανίσει τα γραμμάτια ανταλλάχτηκαν με τη νέα δραχμή που εξέδωσε η Κυβέρνηση μόλις ήρθε στην Ελλάδα.

      Διαγραφή
    2. Εντυπωσιακό όντως αυτό! Πόσο μπροστά ήταν αυτός ο άνθρωπος...

      Διαγραφή
  7. Καλημέρα, Τάσο. Χάρηκα πολύ με τα σχόλια των φίλων. Τα βρίσκω πολύ ουσιαστικά. Μια ανάρτηση που είχε δώσει πολλά σε όλους μας!
    Πραγματικά, θα έχανε τη σημαντικότητά του το ποίημα σου, αν συμμετείχε στο διαγωνιστικό κομμάτι του Συμποσίου. Όπως οι δικές μου συμμετοχές τελευταία, που είναι εντελώς βιωματικές και είναι μια δική μου ανάγκη για εξομολόγηση. Κάτι τέτοια, ιστορικά και βιωματικά αξιολογούνται διαφορετικά μόνα τους.

    Η ιστορία με γοητεύει παιδιόθεν! Και δη το κεφάλαιο της αντίστασης και όσα ακολούθησαν. Μάλιστα, πιστεύω πως το ενδιαφέρον μου εντάθηκε μετά και την ανάγνωση του βιβλίου του πατέρα σου!

    Χαίρομαι που σε φιλοξένησα κι είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε το ιστορικό ντοκουμέντο που μοιράστηκες μαζί μας και τους υπέροχους στίχους σου!
    Σε φιλώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αριστέα καλημέρα.. Νομίζω ότι γνωριζόμαστε κοντά στα 10 χρόνια. Ήρθα στο κονάκι σου και έμεινα.. Και σε ευχαριστώ γιατί είσαι η μόνη που με έχεις φιλοξενήσει κατά καιρούς..
      Το 30ο Συμπόσιο ήταν το καλύτερο από όλα. Γιατί και η θεματολογία βοήθησε και η διασπορά της έκφανσης ενός εκάστου από μας, έδωσαν ένα πλούσιο σε θέσεις και αντιλήψεις ποιητικό απάνθισμα εξαιρετικών δημιουργών..
      Σε αναμονή λοιπόν του επόμενου Συμπόσιου..!
      Ναι συμφωνώ ότι η Ιστορία έχει μια τελείως διαφορετική υφή που δεν λειαίνεται για να γίνει αρεστή, απλά παρατίθεται.. Η Ιστορία γοητεύει, συμφωνώ και επαυξάνω..! Στα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής μου καριέρας ταυτόχρονα κρατούσα και μια στήλη σε μια τοπική εφημερίδα και έγραφα «Εύθυμα και σοβαρά..». Έχω ακούσει πάρα πολλά γεγονότα γνωστά και άγνωστα στο ευρύ κοινό. Και έχω καταλήξει στο αυτονόητο: πρώτα μαθαίνεις την πρόσφατη Ιστορία και μετά προχωράς πιο παλιά στις αναζητήσεις σου..

      Διαγραφή
    2. Μακάρι να μπορούσα να βγάζω πιο συχνά Συμπόσια. Ξέρω πόσο σημαντικό είναι το κίνητρο από τα διαδικτυακά δρώμενα. Το έχω ζήσει με άλλα δρώμενα, μα και με το Συμπόσιο, έστω και εκτός συναγωνισμού, πάλι κίνητρο είναι για μένα...
      Μέχρι πότε; Θα δείξει. Δεν βάζω τελεία.

      Καλή συνέχεια, Τάσο!

      Διαγραφή
  8. Λίγες λέξεις απλές συγκεντρώνουν έναν ωκεανό συναισθημάτων! Μου αρέσει πολύ κ. Κάβουρα!
    Αριστέα μου σε φιλώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, Μαρία. Κάποιοι άνθρωποι είχαν πρωτοπόρα δράση, θαυμαστή και μοναδική. Και φυσικά άγνωστη στους πολλούς γιατί απλά δεν ήσαν από την πλευρά των μετακατοχικών νικητών. Η Καλαμάτα δεν έχει οδό με το όνομα του Γιαννούλη να μας θυμίζει το «..σας παραδίδω την Ελλάδα ελεύθερη»..

      Διαγραφή